De corona-crisis houdt Nederland en de rest van de wereld in zijn greep. De crisis heeft ook grote gevolgen voor de arbeidsmarkt. Veel werknemers zitten momenteel gedwongen thuis en in veel bedrijven is er onvoldoende werk voor alle werknemers. Werkgevers komen in financiële problemen omdat zij hun personeel gedurende deze periode wel dienen door te betalen.
Tegengestelde belangen werkgevers en werknemers betreffende vakantiedagen
Veel werkgevers zien graag dat werknemers in deze periode vakantiedagen opnemen. Er is minder werk en voor bepaalde beroepsgroepen is thuis werken niet of niet goed mogelijk. Daarentegen staan werknemers daar niet om te springen. Op vakantie gaan naar het buitenland of zelfs een uitstapje maken in eigen land is over het algemeen niet mogelijk door de maatregelen die door de overheid zijn getroffen vanwege het corona-virus. Bovendien zitten werknemers toch al thuis. Vakantiedagen opnemen heeft op dit moment vaak weinig toegevoegde waarde voor werknemers en zij sparen liever hun vakantiedagen op. Werkgevers vrezen daardoor echter dat werknemers massaal hun vakantiedagen gaan opnemen als de corona-crisis voorbij of afgezwakt is, waardoor dan roostertechnische problemen zullen ontstaan. Een veelgestelde vraag binnen onze praktijk is dan ook of een werkgever een werknemer in de uitzonderlijke situatie waarin ons land thans verkeert kan verplichten om vakantiedagen op te nemen?
Verplicht vrije dagen opnemen vanwege corona-crisis?
Het antwoord op deze vraag luidt ontkennend. Vakantie kan alleen in overleg opgenomen worden. Een werkgever kan een werknemer dus niet verplichten om vrije dagen op te nemen als er vanwege de corona-crisis minder werk is. Dit is een verantwoordelijkheid van de werkgever. Een werkgever kan een werknemer uiteraard wel vragen om vrije dagen op te nemen, maar een werknemer is niet verplicht hiermee akkoord te gaan. Betekent dat dat wij werknemers adviseren om halsstarrig te weigeren vakantiedagen op te nemen in deze periode? Nee, het overwinnen van de corona-crisis is een gedeelde taak en wij adviseren werkgevers en werknemers vooral om samen om de tafel te gaan om goede afspraken te maken.
Reeds geplande vakantiedagen
Maar hoe zit het met reeds geplande vakantiedagen? Veel werknemers hebben voor de komende meivakantie (en zomervakantie) vakantiedagen opgenomen. Omdat op vakantie gaan op dit moment vrijwel onmogelijk is, is het begrijpelijk dat werknemers deze vakantiedagen willen annuleren of willen verplaatsen naar een ander moment. Een werkgever is in beginsel niet verplicht hierin mee te gaan en vanuit werkgevers oogpunt is het zeer begrijpelijk om werknemers te houden aan reeds geplande vakanties.
De redelijkheid speelt echter ook een rol. De belangen van werkgever en werknemer dienen tegen elkaar afgewogen te worden. Ook voor deze situatie is ons advies, treedt als werkgever en werknemer met elkaar in overleg en probeer tot een oplossing te komen die voor beide partijen aanvaardbaar is.
Werknemer kan zijn werk niet uitoefenen vanwege de zorg voor een kind
Weer een andere situatie is die waarbij een werknemer zijn werkzaamheden niet kan uitvoeren omdat de scholen en kinderopvangcentra gesloten zijn en de werknemer daardoor de zorg voor een kind op zich dient te nemen en thuisscholing dient te verzorgen. Kan een werknemer dan wel verplicht worden vakantiedagen op te nemen? Voor het antwoord op deze vraag verwijzen wij u graag naar ons artikel “De werknemer zonder oppas doorbetaald thuis laten blijven”?
Verplicht ADV dagen opnemen
Let op: een werkgever kan een werknemer wel verplichten om ADV dagen op te nemen als er vanwege de corona-crisis minder werk is. In de rechtspraak is immers bepaald dat de vakantiewetgeving niet op ADV dagen van toepassing is. Van belang is welke schriftelijke afspraken hierover zijn gemaakt.
Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkbehoud
Tot slot wijzen wij werkgevers op de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkbehoud (NOW), waarover wij eerder een artikel schreven. Indien de werkgever aanzienlijk minder werk en hierdoor een flinke omzetdaling heeft, kan de werkgever een beroep doen op de NOW. Via deze regeling worden werkgevers onder bepaalde voorwaarden door de overheid financieel gesteund om de lonen van werknemers door te kunnen blijven betalen.
Advies
Zoals uit dit artikel blijkt zijn er verschillende situaties denkbaar en is het steeds afhankelijk van de concrete situatie welke rechten en plichten werkgever en werknemer hebben. Wilt u advies over uw specifieke situatie? Neem dan contact op met onze arbeidsrechtadvocate Amy Vincent, zij staat u graag te woord.
