Verplicht met pensioen?

In veel arbeidsovereenkomsten en/of CAO’s is opgenomen dat de arbeidsovereenkomst eindigt bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Maar wat als u als werknemer graag zou willen doorwerken? Kunt u verplicht worden om de beëindiging van de arbeidsovereenkomst te accepteren?

Dat een arbeidsovereenkomst eindigt bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd, wordt ook wel een ‘pensioenbeding” genoemd. Het pensioenbeding is de laatste jaren omstreden. Het is niet meer zo vanzelfsprekend dat werknemers met hun 65ste met pensioen gaan. Dat wordt uiteraard aangewakkerd door het maatschappelijk en politieke debat over de AOW-gerechtigde leeftijd en de verhoging daarvan.

Heersende leer?
In de jurisprudentie is het pensioenbeding afgelopen jaren regelmatig aan de orde geweest. De algemeen aanvaarde leer dat een arbeidsovereenkomst van rechtswege eindigt bij het bereiken van de pensioengerechtelijke leeftijd, is daarbij ter discussie gesteld.

Strikt juridisch genomen is het namelijk niet zo vanzelfsprekend dat een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd van rechtswege eindigt bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Uit het gesloten stelsel van het arbeidsrecht kan worden afgeleid dat een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd niet zo maar van rechtswege kan eindigen. Deze dient te worden opgezegd zoals dat bij een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd het geval is.

De kantonrechter Amsterdam heeft in 2008 voornoemd standpunt ook ingenomen. Volgens de kantonrechter eindigt een overeenkomst voor bepaalde tijd van rechtswege en een voor onbepaalde tijd naar haar aard per definitie niet. Onbepaald betekent immers een open einddatum. Deze uitspraak is in 2009 door de kantonrechter Delft bevestigd. Volgens de kantonrechter is er geen wettelijke grondslag voor de redenering dat een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd van rechtswege eindigt bij het bereiken van de pensioenleeftijd. Daar werd nog aan toegevoegd dat ook de gewoonte dat een werknemer stopt op zijn 65e jaar niet meer actueel is.

Terug bij af?
Daarmee leek het er even op dat de jurisprudentie een duidelijke, nieuwe lijn zou hebben ingezet. Daar is echter recent (april 2011) een stokje voor gestoken door de kantonrechter Dordrecht. Diens uitspraak is juist weer in lijn met de eerder zo aanvaarde leer dat arbeidsovereenkomsten van rechtswege eindigen bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd.

De kantonrechter Dordrecht neemt vrij eenvoudig aan dat wel sprake is van een beëindiging van rechtswege vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd, dit terwijl er zelfs geen pensioenbeding tussen partijen was overeengekomen. De kantonrechter verwijst naar artikel 7: 667 lid 1 BW waarin is bepaald dat een arbeidsovereenkomst van rechtswege eindigt wanneer de tijd is verstreken bij overeenkomst, bij de wet of door het gebruik aangegeven. Werkgever beroept zich op het “gebruik in de bedrijfstak” en stelt dat op grond daarvan de arbeidsovereenkomst van rechtswege is geëindigd bij het bereiken van de 65-jarige leeftijd. Het door werkgever gestelde “gebruik” wordt aangenomen.

Conclusie
De jurisprudentie is toch niet zo eenduidig zoals wij tot voor kort dachten. Ook zonder een pensioenbeding kan een werknemer verplicht worden om met 65 jaar met pensioen te gaan indien dat binnen de branche “gebruikelijk” is. Als werkgever doet u er goed aan om toch een pensioenbeding in de arbeidsovereenkomst op te nemen. Dat zal de discussie wellicht vergemakkelijken. Desondanks dient u er nog wel steeds rekening mee te houden dat een werknemer met een beroep op de jurisprudentie een beëindiging succesvol kan aanvechten.

Contact 

Heeft u vragen over deze materie, dan kunt u contact opnemen met ons kantoor. Wij staan u graag te woord.